Gıda Katkı Maddeleri: Türleri, Avantajları ve Dezavantajları

Gıda katkı maddeleri, tazeliklerini, tatlarını, dokularını ve görüntülerini korumak veya daha dayanıklı hale getirmek için yiyeceklere eklenen maddelerdir. Tükettiğimiz gıda katkı maddelerinin insan sağlığı için zararlı olmadığından emin olmalıyız.

Gıda katkı maddelerinin her birinin türü, avantajları ve dezavantajları hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için okumaya devam edin.

Uluslararası olarak pazarlanan yiyeceklerde katkı maddeleri yalnızca bir değerlendirme yapılıp, tüketiminin güvenli olduğu deklare edildikten sonra kullanılabilir. Bu görev WHO ve FAO‘nun Gıda Katkı Maddeleri Uzman Komitesi’ne aittir. Bu komite gıda katkı maddelerinin güvenliğinden sorumlu olan uluslararası bir kurumdur.

Yaygın Olarak Kullanılan Katkı Maddeleri

En dikkate değer şeylerden biri de pek çok gıda katkı maddesi çeşidi olmasıdır. Bu katkı maddelerinden bazıları evlerimizin mutfaklarında bile kullanılır.

En Yaygın Kullanılan Katkı Maddeleri:

• Tuz: Kurutulmuş ve tuzlanmış et veya balıklarda.
• Şeker: Reçellerde ve marmelatlarda.
• Sülfür dioksit: Şaraplarda.

Gıda Katkı Maddesi Çeşitleri

• Tatlandırıcılar: Yiyeceklere tatlı bir lezzet veren maddeler.
• Boyalar: Yiyeceklere renk veren maddeler.
• Koruyucular: Yiyecekleri patojenik mikroorganizmalardan koruyarak raf ömrünü uzatan maddeler.
• Antioksidanlar: Yiyecekleri oksitlenmekten koruyarak raf ömrünü uzatmaya yardımcı olan maddeler.
• Çözücüler: Çözünen ve bir katkı maddesini seyrelten maddeler.
• Asitlik düzenleyici: Yiyeceklere asidik bir tat veren katkı maddeleri.
• Köpük kesiciler: Köpük oluşumunu azaltan maddeler.
• Yükleme ajanları: Bir ürünün hacmini artıran katkı maddeleri.
• Emülgatör: Su ve yağ gibi karışması mümkün olmayan iki maddenin karışmasını sağlayan katkı maddeleri.

• Sertleştiriciler: Meyvelerin veya sebzelerin dokularının sert ve sıkı olmasını sağlayan maddeler.
• Lezzet artırıcılar: Bir ürünün aromasını artıran maddeler.
• Jelleştiriciler: Jel kıvamı oluşturarak bir yiyeceğe doku ekleyen maddeler.
• Nemlendiriciler: Yiyeceklerin kurumasını önleyen maddeler.
• Gazlaştırıcı: Gaz salan ve böylece ürünün hacmini artıran maddeler.
• Stabilite artırıcı: Metal iyonlarla kimyasal kompleksler oluşturan maddeler.
• Stabilleştirici: Yiyeceklerin belli bir durumda kalmasını mümkün kılan maddeler.
• Kalınlaştırıcı: Yiyeceklerin kalınlığını artıran maddeler.

Katkı Maddelerinin Avantajları

Gıda katkı maddesi kullanmanın sağladığı bazı avantajlar şöyle sıralanabilir:

• Raf ömrünü uzatırlar ve yiyeceğin güvenliği garanti altına alınmış olur.
• Etlerde, nitrit, bakteri gelişimini engeller.
• Ekmekteki propionik asit tuzu ve peynirdeki sorbat mantar gelişmesini yavaşlatır.
• Renklendiriciler ve tatlandırıcılar yiyeceklerin görünüşünü iyileştirir ve lezzetini artırırlar.
• Bazı katkı maddeleri yiyeceklerin besin değerinin korunmasına yardımcı olur.
• Yiyeceklerin bozulma ihtimali azaltılır. Böylece yıl boyunca tüm mevsimlerin yiyeceklerini tüketebiliriz.

Katkı Maddelerinin Dezavantajları

Katkı maddelerinin dezavantajlarından bazıları ise şöyle sıralanabilir:

• Astımı olanlar sülfitten kaçınmalıdırlar çünkü sülfit astım atağı geçirmelerine yol açabilir.
• Bazı katkı maddeleri gluten içerir. Bu da çölyak hastalığı olan kişilerin bu katkı maddelerinden uzak durması gerektiği anlamına gelir.
• Nitrat zehirli olabilir ve kanserojen bileşenlerin oluşma riskini artırabilir.

• Aspartam gibi bazı düşük kalorili tatlandırıcıları, fenilketonuri hastaları tolere edemez.
• Koruyucular bağırsakları tahriş edip ishal, iç kanama, böbrek veya karaciğer büyümesi gibi sorunlara yol açabilirler.
• Bazı katkı maddeleri alerji riskini artırabilir.
• Sorbitolün (tatlandırıcı) çocuklar tarafından aşırı miktarda tüketilmesi tavsiye edilmez. İshale ve mide gazına yol açabilir.