Performans Arttırıcılar: C ve D Kategorileri
Performans arttırıcılar bilimsel olarak kategorilere ayrılır. Etkileri %100 doğrulanmış olmasa da, sporcular bunları deneyebilir. Tabii ki, bu takviyeleri her zaman bir uzmanın rehberliği ve gözetimi altında kullanmalıdırlar.
Avustralya Spor Enstitüsüne göre, A kategorisindeki performans arttırıcılar kanıtlarla desteklenmektedir. Ancak, B kategorisindeki takviyelerin daha fazla araştırılması gerekir. Başka bir deyişle, B kategorisindekilerin etkinliği araştırmalar sonucu kanıtlanabilir. Bu kategoridekilerin fonksiyonları bilinmekle birlikte, nasıl etki ettikleri belli değildir.
Performans Arttırıcılar: C Kategorisi
Bir sporcu C kategorisindeki takviyeleri kullanmadan önce potansiyel risklerini (varsa) bilmelidir. Dahası, bu ürünler hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir sağlık uzmanından yardım almalıdır.
Ayrıca, bu kategorideki takviyelerin üreticileri tüketicilere belirli bilgileri sağlamak zorundadır. Örneğin, aşağıdaki bilgileri belirtmeleri gerekir:
- Önerilen doz
- Maksimum doz
- Aşırı doz kullanımın sonuçları
En İyi Bilinen C Kategorisi Ürün Takviyeleri
D-Riboz
Güncel çalışmalar, D-Riboz’un egzersize bağlı bazı semptomların azaltılmasına yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Örneğin, egzersiz yaptıktan sonra aşırı kas gerginliğine neden olan ağrı ve sertlik.
Riboz üzerine yapılan çalışmaların çoğu, spesifik bir rahatsızlığı olan kişilerde olumlu sonuçlar gösterdiğini ortaya koymuştur. Örneğin, kalp yetmezliği veya fibromiyaljiden muzdarip insanlarda. Bu kişilerin gerçekten de yorgunluk ve kas ağrısından kurtuldukları görülmüştür.
Yine de, D-Riboz’un sağlıklı insanlar üzerinde aynı etkiye sahip olacağına dair bir kanıt yoktur.
Çok fazla riboz almak sindirim sorunlarını tetikleyebilir. İshal, bulantı, şişkinlik ve karın bölgenizde ağrıya neden olabilir. Bu etkilerden herhangi birini hissediyorsanız, riboz almayı bırakmalı ve bir doktora danışmalısınız.
Glukozamin
Eklemlerinizi çevreleyen sıvıda bulunan bir maddedir. Ayrıca, glukozamin eklemlerdeki kıkırdak onarımında rol oynayabilir. Dahası, sinovinin korunmasına yardımcı olabilir.
Etkisini arttırmak için C vitamini ve kollajen gibi takviyelerle birlikte kullanımı da önerilmektedir. Bu nedenle, etkileri sadece glukozaminin sonuçları değildir.
Koenzim Q10
Bazı çalışmalar, Koenzin Q10’un vücut direncini arttırabileceğini ve yorgunluğun spor performansını etkilemesini önleyebileceğini düşündürmektedir. Araştırmalar, oral bir koenzim Q10 dozunun (300 mg) fiziksel performansı arttırdığını göstermektedir. Dahası, yapılan testler sonucu yorgunluğun azaltılmasına yardımcı olduğu da görülmüştür.
Elde edilen bu sonuçlar, bu faydaların günlerce efor harcadıktan sonra ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Bisikletçilerin ve atletlerin yarışmalar sırasında harcadıkları efor buna örnektir.
MCT’ler (Orta zincirli trigliseritler)
MCT’ler yıllardır klinik kullanım için tercih edilmektedir. Diyabetli ve yağ emiliminde zorlanan insanlar için tasarlanmıştır. Son yıllarda, performans arttırıcı olarak kullanılmaktadır.
“Deneyin ve başarısız olun, ama asla denemekten vazgeçmeyin!”
– Jared Leto
Kategori D
Bu kategorideki takviyeler tamamen yasaklanmıştır ve doping testlerinin pozitif çıkmasına neden olabilir. Sporculara genel olarak bu ürünlerden kaçınmaları tavsiye edilir. Bunlar arasında uyarıcılar (efedrin, striknin), prohormonlar (DHEA, androstenedion ve türevleri) ve Beta2-adrenerjik agonistler bulunur.
- Nagao, K., & Yanagita, T. (2010). Medium-chain fatty acids: Functional lipids for the prevention and treatment of the metabolic syndrome. Pharmacological Research. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2009.11.007
- Page, K. a, Williamson, A., Yu, N., Mcnay, E. C., Dzuira, J., Mccrimmon, R. J., & Sherwin, R. S. (2009). Medium-Chain Fatty Acids Improve Cognitive Function in Intensively Treated Type 1 Diabetic Patients and. Diabetes. https://doi.org/10.2337/db08-1557.
- Pavelká, K., Gatterová, J., Olejarová, M., Machacek, S., Giacovelli, G., & Rovati, L. C. (2002). Glucosamine sulfate use and delay of progression of knee osteoarthritis: A 3-year, randomized, placebo-controlled, double-blind study. Archives of Internal Medicine. https://doi.org/10.1001/archinte.162.18.2113
- Porter, D. A., Costill, D. L., Zachwieja, J. J., Fink, W. J., Wagner, E., & Folkers, K. (1995). The effect of oral coenzyme Q10 on the exercise tolerance of middle-aged, untrained men. International Journal of Sports Medicine. https://doi.org/10.1055/s-2007-973031
- Mizuno, K., Tanaka, M., Nozaki, S., Mizuma, H., Ataka, S., Tahara, T., … Watanabe, Y. (2008). Antifatigue effects of coenzyme Q10 during physical fatigue. Nutrition. https://doi.org/10.1016/j.nut.2007.12.007
- Kreider, R. B., Melton, C., Greenwood, M., Rasmussen, C., Lundberg, J., Earnest, C., & Almada, A. (2003). Effects of Oral D-Ribose Supplementation on Anaerobic Capacity and Selected Metabolic Markers in Healthy Males. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism. https://doi.org/10.1123/ijsnem.13.1.76
- Kerksick, C., Rasmussen, C., Bowden, R., Leutholtz, B., Harvey, T., Earnest, C., … Kreider, R. (2005). Effects of ribose supplementation prior to and during intense exercise on anaerobic capacity and metabolic markers. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism. https://doi.org/10.1123/ijsnem.15.6.653
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.