Yaşlanma Sonucunda Meydana Gelen Değişiklikler

Değişim hızı her birey ve farklı organ sistemi için farklılıklar vardır. Hangi değişiklikler beslenmeyi etkiler?
Yaşlanma Sonucunda Meydana Gelen Değişiklikler

Son Güncelleme: 20 Mart, 2020

Yaşlanma, 20. yüzyılın sonlarındaki en önemli demografik değişikliklerden biridir. Tıptaki ilerlemeler, gelişmiş hijyen koşulları ve sağlıklı alışkanlıkların edinilmesi konusundaki artan hassasiyet yaşam süresinin uzamasını sağlamıştır.

Fiziksel Yapı

Fiziksel yapı yaşla birlikte değişir. Yağ kütlesi ve organlarda yağlanma artarken, yağsız kas kütlesi azalır.

Sarkopeni Belirtileri

Kas kütlesi, güç ve fonksiyon kaybı yaşa bağlı olabilmektedir ve yaşlı kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu süreç Sarkopeni olarak bilinir ve hareketliliğin azalmasına, düşme riskinin artmasına ve metabolik hızların değişmesine neden olur.

Sarkopeni, genellikle daha yaşlı bireylerde azalmış fiziksel aktivite nedeni ile görülse de aktif bireylerde de görülmesi mümkündür.

Şu anda, sarkopeni tanısı koyabilmek için kullanılabilecek yağsız vücut kütlesinin özellikli bir derecesi yoktur. Kas kütlesi ve güç arasındaki yakın bağlantı nedeniyle tüm kayıplar önemlidir.

Yaşamın dördüncü on yılında, sarkopeni kanıtı tespit edilebilir ve süreç yaklaşık 75 yaşından itibaren hızlanır.

Aşırı yağ dokusu olan yaşlı insanlarda yağsız kas kütlesi kaybı olan sarkopenik obezite denilen başka bir durum daha görülebilir. Fazla kilo ve azalmış kas kütlesi, fiziksel aktivitenin azalmasına neden olabilir ve bu da sarkopeniyi hızlandırır.

Sedanter yaşam tarzları sedanter ölüm sendromuna yol açabilir. Bu tanım, yerleşik bir yaşam tarzı ile bağlantılı olarak hayatı tehdit eden sağlık sorunlarına değinmektedir.

Hareketsiz bir yaşam tarzı, fiziksel aktivite yoluyla günde 200 kaloriden daha az yakmanın eşdeğeri olarak tanımlanabilir. Bunun bazı sonuçları vardır: daha yüksek kardiyovasküler hastalık, hipertansiyon, diyabet, dislipidemi, obezite, aşırı kilo ve hatta ölüm riski ile karşılaşılabilir.

yaşlı kadın

Yaşlanmada Tat ve Koku Alma

Besinler ve beslenme kötü ağız hijyeninden etkilenebilir. Diş kaybı, protez kullanımı ve kserostomi – ağız kuruluğu sendromu – çiğneme ve yutma güçlüğüne yol açabilir.

Bu ağız problemleri olan insanlar genellikle yumuşak, çiğnemesi kolay yiyecekleri tercih eder ve kepekli tahıllar, taze meyve, sebzeler ve etler gibi besin değerleri açısından daha zengin seçeneklerden kaçınırlar.

Ayrıca, duyusal kayıplar insanları farklı boyutlarda, farklı oranlarda ve farklı yaşlarda etkiler. Genetik, çevre ve yaşam tarzı duyusal yeteneklerin bozulmasında rol oynamaktadır.

Tat, koku ve dokunma anlamında yaşa bağlı değişiklikler iştah kaybına, kötü gıda seçimine ve düşük besin alımına yol açabilir.

Her ne kadar bazı disgeusia (değişmiş tat duygusu), tat kaybı veya hipozmi (azalmış koku hissi) yaşlanmaya bağlı olsa da, birçok değişiklik ilaçlardan kaynaklanmaktadır.

Duyusal ve tat seviyeleri yüksek olduğundan, yaşlı insanlar gıdalara daha fazla tat alabilmek için fazla baharatlama yapabilir. Özellikle fazla tuz nedeni ile yaşlı insanlarda olumsuz etkiler görülebilmektedir.

Tat ve koku, tükürük, mide asidi veya pankreatik sularının salgılanması gibi metabolik süreçleri uyarır ve plazma insülin seviyelerini arttırır. Bu nedenle, daha az duyusal uyarım da bu mekanizmaları engelleyebilir.

Yaşlanma ve Gastrointestinal Bozukluklar

Gastrointestinal değişiklikler, özellikle organ yaşlanması kendini göstermeye başladığında, bireyin besin alımını olumsuz yönde etkileyebilir.

Yutmayı etkileyen bir işlev bozukluğu olan disfaji sıklıkla nörolojik hastalıklar ve yaşlanma ile ilişkilidir. Akciğerlere giren sıvı veya yiyeceklerden kaynaklanan bir enfeksiyon olan aspirasyon pnömonisi riskini arttırır. Yoğun sıvılar ve dokusu modifiyeli gıdalar, yutma güçlüğü çeken kişilerin daha güvenli yemelerine yardımcı olabilir.

Yaşla birlikte, gastrik değişikliklerin meydana gelmesi de mümkün olmaktadır. Mide mukozasının azalmış fonksiyonu, ülser, kanser ve enfeksiyonlar gibi rahatsızlıklara direnememe ile sonuçlanır.

spor matı

Aynı zamanda, gastrit iltihap ve ağrıya, gecikmiş mide boşalmasına ve rahatsızlığa neden olur. Bu, kalsiyum ve çinko gibi besinlerin biyoyararlanımını etkiler ve osteoporoz gibi kronik eksiklik hastalıklarının gelişme riskini artırır.

Achlorhydria ise midede yetersiz asit üretimidir. B12 vitamini emilimi için midede yeterli düzeyde asit ve iç faktörler önemlidir.

Bunu göz önünde bulundurarak bakılınca karaciğerde önemli miktarda depolansa da, B12 vitamini eksiklikleri ortaya çıkabilir. Semptomlar genellikle yanlış teşhis edilir, çünkü Alzheimer hastalığına ya da diğer kronik hastalıklara benzemektedirler.

Son olarak, divertiküloz ve kabızlık durumu yaşlanma sırasında yaygındır. Kabızlığın ana nedenleri yetersiz sıvı alımı, fiziksel aktivite eksikliği ve düşük diyet lifi alımıdır.

Kabızlık ayrıca uzun süreli bağırsak geçiş süresinden ve bazı ilaçlardan kaynaklanır. Kısacası, sağlıklı alışkanlıkların sürdürülmesi ve yıllar boyunca kişinin sağlığına dikkat edilmesi, yaşlanmaya rağmen refahı korumak için temel bir ihtiyaç gibi görünmektedir.



  • Sociedad Española de Geriatría y Gerontología. 2007. Guía de buena práctica clínica en Geriatría. Anciano afecto a la fractura de Cadera. Madrid: SEGG
  • Gregorio PG et al. Nutrición en el anciano. Guia Nestle. Sociendad Española de Geriatria.

This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.