Diz Kapağı Kayması Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Bacaklarımız, pek çok türde yaralanma riskine açık bölgelerimizdendir. Diz kapağı da bacakların en hassas kısımlarından biridir. Diz kapağı kayması, bir insanın iki aya kadar normal hayatına ara vermesini gerektirebilecek bir durumdur. Tedavi sürecinde hareketsiz kalmak ve etkilenen bölgeyi tekrar güçlendirmek için özel egzersizler uygulamak gereklidir.
Diz kapağı nedir?
Diz kapağı, bacağın ön kısmında dizde yer alan üçgen şeklinde bir kemik yapıdır. Önde dört başlı tendon ve altta kaval kemiğine bağlı olan patellar tendon ile yerine bağlıdır.
Bu yüzden, diz kapağının işlevi gücü dört başlı tendondan alarak alt kısma iletmektir ve bu da uzamasına sebep olur. Diz kapağı bu sayede yürümek ya da koşmak gibi hareketleri yapmamızı sağlar. Ayrıca, bir topa tekme atmak ya da sıçramak gibi hareketler yapan sporcular için de çok önemlidir.
Bu küçük kemiğin çok önemli bir işlevi olduğu için bu bölgede bir yaralanma söz konusu olduğunda hem çabuk iyileşmesini hem de mümkünse bir daha tekrarlanmamasını isteyeceğinize emin olabilirsiniz.
Diz kapağı kayması nedir ve nasıl meydana gelir?
Diz kapağı kayması, kemik normal pozisyonundan çıkınca gerçekleşir. Diz kapağı önden ve alttan desteklendiği için en yaygın diz kapağı kayması durumu da yanal ya da merkeze doğru olur.
Diz kapağı kaymasına sebep olabilecek en yaygın durumlar ayağınızı yere koyarken alınan bir darbe ya da ani bir yön değişimidir. Ayrıca, kişinin bu gibi rahatsızlıklara karşı doğuştan yatkınlığı da bulunabilir.
Bununla beraber, bazı insanlarda osteofit (kemik uru) durumuna bağlı olarak daha şiddetli kayma vakaları da görülmüştür. Bu durumda rahatsızlık, durumdan etkilenen bacağın zorlanarak uzamasından dolayı gerçekleşir. Bu hastalar da ağrı, yanma ve karıncalanma gibi klasik belirtileri yaşarlar.
Bu durum gerçekleştiğinde, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak iki olasılık vardır:
- Diz kapağı kendiliğinden normale döner.
- Bir uzmanın, diz kapağını ait olduğu yere yerleştirmesi gerekir.
İki durumda da diz kapağının yerinden oynaması, etrafındaki yapıları da zayıf hale getirir. Bu yapılar daha önce de bahsettiğimiz gibi tendonlar, bağ doku ya da eklem kapsülüdür.
Bu da bir insanın bir kez diz kapağı kayması yaşamasının bu durumun büyük olasılıkla tekrar yaşanacağı anlamına gelmektedir. Benzer bir yaralanmanın nüksetmesini önlemek için zarar gören dokulara doğru tedavi uygulanması çok önemlidir.
Diz kapağı kaymasının iyileşme süreci nasıldır?
Daha önce oluşan bir diz rahatsızlığına bağlı olarak birkaç kayma gerçekleşen aşırı durumlar dışında diz kapağı kayması genellikle cerrahi müdahale gerektirmez.
Diğer tüm durumlarda tedavi, etkilenen bacağın hareketsiz kalması için sabitlenmesi ile başlar. Yumuşak dokunun iyileşeceği kadar zaman geçtiğinde sonraki adım egzersize başlamaktır.
Bu tür bir yaralanma için ideal tedavi, sürekli olarak manevra yapmasını sağlamaktır. Bununla beraber son araştırmalar, dizi daha doğal bir şekilde eski haline döndürmek için bazı hareketler olduğunu göstermektedir.
Bu bağlamda, (yatarken bacakları kaldırmak ya da otururken esnetmek gibi) açık kinetik zincir egzersizleri yerine, dizin kısa periyotlarla bir miktar yüke maruz bırakan baldır ve kalça kaslarına yönelik squat gibi kapalı kinetik zincir egzersizleri uygulamak daha iyi olacaktır.
Bu yüzden, eğer diz kapağı kaymasından muzdaripseniz, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak üç haftaya kadar kısmi ya da tamamen yatakta dinlenmeniz gerekecektir. Ardından normal hayatınıza aşamalı olarak dönebilirsiniz. Tam iyileşme, yaklaşık yedi haftadan sonra gerçekleşecektir.
Eğer profesyonel bir sporcuysanız, herhangi bir aktiviteye başlamadan önce bir doktor ya da fizik tedavi uzmanının yumuşak dokuyu incelemesi ve spora dönebileceğinizi onaylaması çok önemlidir.
- van Egmond, P.W., Vermeulen, M.C., van Dijke, C.F. et al. Skeletal Radiol (2017) 46: 259. https://doi.org/10.1007/s00256-016-2540-2
- Vaquero-Pintado A., Rodríguez-Merchán E.C. (2019) Acute Lateral Patellar Dislocation in Adults. In: Rodríguez-Merchán E., Liddle A. (eds) Disorders of the Patellofemoral Joint. Springer, Cham
- Ajuwon, A.A., Desai, R., Farhang, K. et al. HSS Jrnl (2015) 11: 117. https://doi.org/10.1007/s11420-014-9419-3
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.