Kötü Kolesterol: 4 Temel Sebebi
Kolesterol çoğunlukla karaciğer tarafından üretilen ve hücre duvarının bir parçası olan bir maddedir. Bu madde, hücre yapısı için hayati bir maddedir ve cinsiyet hormonu ve aldosteron gibi pek çok hormonun da üretilmesinde rol oynar. Kolesterol, iyi kolesterol ya da kötü kolesterol olarak ikiye ayrılmaktadır.
Kötü kolesterol nedir?
İnsan vücudunda kolesterolün taşınmasından sorumlu olan pek çok lipoprotein vardır. Bu lipoproteinleri iki temel kategoride inceleyebiliriz:
- HDL (Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein): yapılanmış kolesterolü parçalanması için dokularımızdan karaciğere taşır.
- LDL (Düşük Yoğunluklu Lipoprotein): kolesterolü karaciğerden çevre dokulara taşıyarak burada depolanmasını sağlar.
Bu son protein, bizim kötü kolesterol olarak bildiğimiz şeydir. Düşük yoğunluklu lipoproteinin fazla miktarda olması damarlar gibi çevre dokularda kolesterol birikmesine yol açar. Bu da damarların tıkanması ile sonuçlanır.
Ateromatöz plaklar, bu şekilde meydana gelir. Bunlar, akciğer embolisi ya da koroner arter (kalbe kan sağlayan damarlar) oklüzyonuna bağlı miyokard enfraktüsü (kalp krizi) gibi ciddi kardiyovasküler hastalıklara yol açabilir.
Kötü kolesterol olmasının 4 yaygın sebebi
Aşağıdaki bölümlerde, kötü kolesterol, yani LDL miktarının yüksek olmasının yaygın sebepleri ve bunu düzeltme yollarından söz edeceğiz. Bu sayede, bu kolesterolün uzun vadede doğurabileceği olası sonuçları önlemenizi sağlayacağız.
1. Hareketsiz yaşam biçimi
Günümüz dünyasında hareketsiz yaşam biçimi, kalp hastalıkları için başlıca risk faktörlerinden biridir. Bu, hayatımızın her aşamasında savaşarak değiştirmemiz mümkün olan bir risk faktörüdür.
Spor yapmamak, yüksek yağ oranı ve insulin dayanıklılığı, geniş bir bel bölgesi ve bunların sonucu olarak da dokularda yüksek oranda LDL birikmesine yol açar.
Bu durumu düzeltmek için, haftada iki ya da üç gün bir çeşit fiziksel aktivite yapmaya başlamak yeterli olacaktır. Bu genellikle, kısa bir süre içinde LDL kolesterol seviyenizin düşmeye başlamasına yardımcı olur.
Yaptığınız spor miktarını, aşamalı olarak zamanla artırabilir, böylece spor yapmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz. Bu alışkanlık, sağlığınızı kesinlikle pek çok açıdan olumlu etkileyecek!
2. Doymuş yağ oranı yüksek olan bir diyet
Çeşitli ve dengeli bir diyet uygulamamak ve aynı zamanda doymuş ve hidrojenize yağ oranı yüksek olan hamur işi gibi gıdalar tüketmek, vücudunuzdaki doymuş yağ oranını artırır. Bu da kötü kolesterol olmasının başlıca sebepleri arasındadır.
Bunun sonucu olarak da karaciğeriniz daha fazla kolesterol üretir. Daha sonra LDL, çevre dokulara yani damarlarınızın etrafına taşınır. Bu tip gıdaları çok tüketmek, genellikle hareketsiz bir yaşam biçimi sürmeyle de ilişkilidir ve bu iki faktör de obeziteye yol açabilmektedir.
Bu durumu düzeltmek için yeterince bilgi edinmeli ve dengeli bir diyet uygulamanın uzun vadede sağlığınız için ne kadar hayati önem taşıdığını anlamanız gereklidir.
3. Tütün kullanımı
Sigara içmek sadece solunum sistemi için zararlı değildir. Tütünde bulunan zehirli maddeler, damarlara da ciddi boyutlarda zarar verebilir ve burada kolesterolün birikmesinin kolaylaşmasına yol açabilir.
4. Şeker hastalığı
Kontrol edilemeyen bir şeker hastalığı, kan şekeri seviyelerinin sürekli yüksek olmasına sebep olabilir. Hiperglisemi olarak da bilinen bu durum, karaciğerde kolesterol üretimini artırır. Bu da dokulara daha fazla kolesterol gitmesi ve depolanması anlamına gelir.
Eğer siz de bu durumdan muzdaripseniz, size doğru olan tedaviyi uygulayabilmesi için bir endokrinoloğa görünmeniz iyi olacaktır. Bu sayede, kan şekeri seviyenizi kontrol altında tutabilirsiniz. Düzenli kan şekeri seviyesi, kötü kolesterol seviyesinin artmaması için çok önemli bir faktördür. Aksi halde, başka istenmeyen belirtilerle de karşılaşabilirsiniz.
İyi kolesterol
Daha önce de belirttiğimiz gibi iyi kolesterol (ya da HDL), dokularımızda birikmiş olan kolesterolü hücre bileşenlerine dönüştürmesi için karaciğere taşır. Bu yüzden, sadece LDL seviyemizi düşürmeye değil, aynı zamanda HDL seviyemizi de artırmaya odaklanmalıyız.
Bunu, tekli ve çoklu doymamış yağ asidi bakımından zengin olan gıdalar tüketerek başarabiliriz. Ayrıca, günlük olarak yaptığımız fiziksel aktivite miktarını artırmamız da HDL kolesterol seviyesini yükseltmeye yardımcı olacaktır.
- Linton MF, Yancey PG, Davies SS, Jerome WG, Linton EF, Song WL, et al. The Role of Lipids and Lipoproteins in Atherosclerosis [Internet]. Endotext. MDText.com, Inc.; 2000 [cited 2019 Apr 13]. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26844337
- Fernández-Friera L, Fuster V, López-Melgar B, Oliva B, García-Ruiz JM, Mendiguren J, et al. Normal LDL-Cholesterol Levels Are Associated With Subclinical Atherosclerosis in the Absence of Risk Factors. J Am Coll Cardiol [Internet]. 2017 Dec [cited 2019 Apr 13];70(24):2979–91. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0735109717412320
- Martin SS, Blumenthal RS, Miller M. LDL Cholesterol: The Lower the Better. Med Clin North Am [Internet]. 2012 Jan [cited 2019 Apr 13];96(1):13–26. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0025712512000107
- Kokkinos PF, Fernhall B. Physical Activity and High Density Lipoprotein Cholesterol Levels. Sport Med [Internet]. 1999 Nov [cited 2019 Apr 13];28(5):307–14. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10593643
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.