Logo image
Logo image

Yapay Tatlandırıcılar Sağlığınız İçin Zararlı Mı?

2 dakika
İsminden de anlaşılacağı gibi yapay tatlandırıcılar gıdaları tatlandırır. Düşük kalori oranları ve yoğun tatlı tatları ile bilinir. Bu yazıda hadi gelin bu maddelerin sağlığınız için gerçekten zararlı olup olmadığını inceleyelim.
Yapay Tatlandırıcılar Sağlığınız İçin Zararlı Mı?
Son Güncelleme: 10 Kasım, 2019

Bugünün toplumunda en önemli şeylerden biri yiyeceğe hızlıca ulaşmaktır. Sonuç olarak son on yıl içinde şeker tüketiminde bir artış görülmüştür, obezite seviyesi tetiklenmiştir ve nüfusun genelinde kilo problemleri başlamıştır. Peki, yapay tatlandırıcılar bir çözüm olabilir mi?

Kardiyovasküler hastalıklar bugün daha yaygındır ve temel ölüm sebeplerinden biridir. Bu hastalıklar direkt olarak obezite ile ilgilidir. Şeker yerine kullanılan alternatifler, şekere orana daha düşük kalorili bir opsiyondur ve insanlara olası bir çözüm olarak sunulmuştur.

Yapay tatlandırıcılar

Yapay tatlandırıcılar insanların yiyecekleri ya da içecekleri tatlandırmak için kullandıkları kimyasal maddelerdir. Öncelikle müşterilerin az miktarda tatlandırıcı kullanarak yiyeceklerini tatlandırmalarını sağlar. Buna ek olarak bu insanlar, bu maddelerin düşük kalori değerleriyle mutlu olabilir. Bu faydalar sayesinde diyet içeceklerin ve düşük kalorili meşrubatların içinde bol miktarda kullanılır.

Yapay tatlandırıcılar şeker alımını azaltma konusunda çok iyi olsa da herhangi bir tartışmadan uzak değildir. Bazı çalışmalar bu maddenin zararlı yan etkileri olabileceğini iddia eder.

Yapay tatlandırıcıların faydaları

Bu maddelerin sağladığı azaltılmış şeker alımı, sunduğu en büyük faydadır. Şeker yerine bu tatlandırıcıları içeren yiyecek ve içecekler günlük şeker alımımızı azaltmaya yardım eder.

Düşük şekerli bir diyet düşük vücut yağ indeksi ile bağlantılı olabileceği gibi aynı zamanda trigliserit ve kolesterol seviyesi ile de ilgilidir. Ek olarak vücut sağlığının artmasını sağlar. Tüm bunlar kalp damarları ile ilgili hastalıklardan ya da tip 2 diyabetten muzdarip olma ihtimalini düşürür.

Some figure

Yapay tatlandırıcıların kötü tarafları

Şimdi, yapay tatlandırıcıların sunduğu tüm faydaların şeker alımını azaltmaya indirgendiğinin altını çizmeliyiz. Dahası, sadece ölçülü kullanımda faydalıdır.

Şüpheleri haklı çıkarak şekilde yakın zamanda yapılmış bir çalışma, sakkarin ve aspartam gibi popüler çeşitleri kullanarak fazla miktarda yapay tatlandırıcı tüketmenin farelerdeki uzun süreli etkisini araştırmıştır. Çalışma, bağırsak florasında büyük ölçüde değişim göstermiştir.

Bağırsak florası

Bağırsak florası vücudumuzda yaşayan bütün bir bakteri ekosistemidir. Bu bakteriler kalın bağırsağımızda yaşar ve neredeyse hiç zararı yoktur. Hatta pek çok yiyeceği sindirmemize yardım eder.

Günbegün bilim insanları bu bakterilerin sunduğu bir başka faydayı keşfetmektedir. Hatta pek çoğu onların da bir organ kadar kritik olduğuna inanır.

Bağırsak floranız değişirse ne olur?

Fakat gerçek şu ki bilim insanları bağırsak florasındaki değişimlerin insanları nasıl etkilediğinden henüz tam olarak emin değildir. Buna ek olarak aynı zamanda bu değişimlerin insanda, bir faredeki kadar etki yaratacağını doğrulayamamaktadır.

Some figure

Öte yandan mikro organizma ekosistemindeki değişimlerin, glukoz tolerasında düşmeye neden olduğunu doğrulayabilmiştir. Dahası, düşük tolerans, metabolik sendrom ve prediyabet ile ilişkilidir.

Metabolik sendrom, vücudun yüksek kan şekeri, hipertansiyon ve yüksek trigliserit ve LDL kolesterol seviyesinden muzdarip olduğu bir hastalıktır. Bu biyokimyasal değişimlerin yanı sıra, aynı zamanda egzersize karşı düşük tolerans ve abdominal obezite de -karın bölgesinde ve kalçada yağ- oldukça yaygın görülmektedir. Bu sendrom tip 2 diyabete ve kalp hastalıkları ihtimalinde artışa neden olabilir.

Son olarak, şeker alımımızı azaltarak kaçınmaya çalıştığımız sonuçlar eğer bol miktarda yapay tatlandırıcı tüketirsek hala bir risk teşkil eder. Çalışmalar daha net bir sonuç üretene dek yapay tatlandırıcıları tüketmekten olabildiğince kaçının ya da tüketimini sınırlayın.



  • Wang, Q.-P., Browman, D., Herzog, H., & Neely, G. G. (2018). Non-nutritive sweeteners possess a bacteriostatic effect and alter gut microbiota in mice. PLOS ONE, 13(7), e0199080. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0199080
  • EDULCORANTES ARTIFICIALES. (n.d.). Retrieved from http://www.endocrino.cat/es/blog-endocrinologia.cfm/ID/7878/ESP/edulcorantes-artificiales.htm

This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.