Logo image
Logo image

Neden Anabolizma ve Katabolizmayı Bilmelisiniz?

3 dakika
Anabolizma ve katabolizma süreçlerine aşina mısınız? Bunlar, egzersiz yaparken iyi sonuçlar elde etmenizi sağlayan iki temel kavramdır.
Neden Anabolizma ve Katabolizmayı Bilmelisiniz?
Son Güncelleme: 16 Ekim, 2020

Düzenli egzersiz yapan insanlar için anabolizma ve katabolizma çok önemli süreçlerdir. Bu makalede, bu süreçlerin ne olduğunu ve işlevlerini bilmenin neden gerekli olduğunu açıklayacağız.

İnsan vücudu, düzenli işlevlerini sürdürmek için aralıksız çalışan farklı sistemlerden oluşur. Spor performansımız için anabolizma ve katabolizma gibi bazı süreçler diğerlerinden daha önemlidir.

Metabolizma İçinde Anabolizma ve Katabolizmanın Rolü

Anabolizma ve katabolizma kavramlarından bahsetmeden önce, metabolizmanın tam olarak ne olduğunu bilmeliyiz. Metabole Yunan dilinden türemiştir ve “değişim” anlamına gelir. Metabolizma ise, insan vücudundaki bazı maddeleri kimyasal olarak değiştirecek niteliktir.

Bu, metabolizmamızın aldığımız besinleri enerjiye dönüştürmekten sorumlu olduğu anlamına gelir. Vücudumuz bu enerjiyi büyüme, üreme, uyaranlara tepki, yapıları koruma ve diğer önemli faktörler gibi farklı hücresel işlemleri gerçekleştirmek için kullanır.

Anabolizma Ve Katabolizma

Metabolizma, vücuda fayda sağlamak için ekip olarak uyum içinde çalışan iki ana bölümden oluşur:

Katabolizma

Katabolik süreç enerjiyi ortaya çıkarmakla görevlidir. Bu, yiyeceklerimizdeki organik besinleri, hücrelerimizin kimyasal enerji olarak kullanabileceği basit bir ürün haline gelene kadar  parçaladığı anlamına gelir.

Katabolizma; kas kasılması, vücut ısınması, farklı hareketler ve anabolik süreç gibi eylemlerin de gerçekleşmesini sağlar. Aynı şekilde, vücudun enerjisi tükendiğinde veya yeterince yemek yemediğimizde, katabolik süreç bu enerji kaynağının yerini almak için kas dokusunu tüketir.

Some figure

Anabolizma

Bu süreç aynı zamanda biyosentez olarak da bilinir. Anabolizma sırasında, basit moleküller, yeni dokuların oluşumuna katkıda bulunan ve var olan dokuları beslemeye yardımcı olan yeni daha büyük ve daha karmaşık moleküllere dönüşür.

Anabolizma; yeni kas dokuları üretmenin yanı sıra,  vücudumuzun gelecekte ihtiyaç duyması halinde kullanabileceği enerji rezervuarlarını depolamaktan da sorumludur.

Katabolizmanın Önemi

Katabolizma, özellikle şu iki nedenden ötürü, düzenli olarak egzersiz yapan insanlar için çok önemlidir:

Enerjiniz olduğu sürece herhangi bir hareketi gerçekleştirmenizi sağlar. Bu, vücudunuzun ihtiyacı olan besini aldığınız sürece, doğru şekilde egzersiz yapabileceğiniz anlamına gelir.

Katabolik işlem doğru yapılmazsa vücudunuz kas dokusunu tüketmeye başlar. Bu, kaslarınızı küçültmek, kramplar ve gecikmiş kas ağrıları (DOMS) gibi çeşitli sorunlara neden olabilir.

Katabolizma Nasıl Güçlendirilir?

Bu ipuçları, katabolizmanızı güçlendirmenize yardımcı olacaktır:

  • Sık sık egzersiz yapın: Sporu bir alışkanlık olarak benimsemek, katabolizmanızı optimum durumda tutmanın harika bir yoludur.
  • Kardiyovasküler egzersizler yapın: Kardiyo, vücudunuzun enerji kaynağı olarak yağı kullanmasını sağladığı için katabolizma için çok faydalıdır.
  • Aç karnına egzersiz yapmaktan kaçının: Antrenmandan önce hiçbir şey yememek, vücudunuzun doğrudan kaslarınızdan enerji almasına neden olabilir. Bu da kaslarınızın güçlenmesini ve gelişmesini engeller. Bu nedenle kilo vermeye çalışıyor olsanız bile yemeyi asla bırakmamalısınız. Bunun yerine meyve ve sebze gibi alternatifleri tercih etmelisiniz.

Anabolizmanın Önemi

Anabolizma, özellikle kaslarını güçlendirmek ve büyütmek isteyen sporcular için çok önemlidir.

Some figure
Kas dokusunu geliştirmek isteyen sporcular düzenli olarak egzersiz yapmalı, ağırlık ve diğer ekipman türlerini kullanmalıdır. Ancak vücut anabolik süreci doğru bir şekilde gerçekleştirmiyorsa egzersiz yapmak yeterli olmaz. Anabolik sürecin doğru işlemesi oldukça kolaydır. Tek yapmanız gereken, aşağıdaki ipuçlarını aklınızda tutmak:
  • Vücudunuzu nemlendirin: Vücudunuzun stabil kalması için hidrasyon şarttır. Vücut, idrar ve ter yoluyla sıvı kaybeder. Bu sıvı kaybını telafi etmek için yeterince su içmelisiniz.
  • Doğru beslenin: Ne sıklıkla ve ne tür yiyecekler yediğiniz önemlidir. Bunu iyi bir diyet menüsü ile dengeleyebilirsiniz.
  • Dinlenin: Dinlenme, vücudunuzun egzersiz yaptıktan sonra kas dokularını yenilemesine ve onarmasına yardımcı olur. Yeterince dinlenmemek, vücudunuzun sağlıklı kalması için iyileşme mekanizmasını engeller.
  • Kayıp enerjiyi yenileyin: Egzersiz yaptıktan sonra vücudumuz tüm enerjisini katabolik süreçle tüketmiştir. İdeal olarak, bu enerjiyi doymamış yiyecekler yiyerek yenilemeliyiz. Bu yüzden bir antrenman seansından sonra kendinizi aç hissetmeniz normaldir.

Anabolizma Ve Katabolizma: Mükemmel Takım

Anabolizma ve katabolizma, metabolizma içindeki iki farklı süreçtir. İnsanlar ‘hızlı bir metabolizmaya’ sahip olmaktan bahsettiklerinde aslında bu iki sürecin düzgün çalıştığını ifade etmiş olurlar. Bu nedenle, iyi sonuçlar almak istiyorsanız, iyi bir anabolizma ve katabolizmaya sahip olmak için gerekli ipuçlarını unutmamalısınız.



  • Willoughby, D. S., Stout, J. R., & Wilborn, C. D. (2007). Effects of resistance training and protein plus amino acid supplementation on muscle anabolism, mass, and strength. Amino Acids32(4), 467–477. https://doi.org/10.1007/s00726-006-0398-7
  • Lozano, A. (2010). Metabolismo. In L. E. Beltrán, F. Gutierrez, & G. Rozo Torres (Eds.), Biología: Conceptos y fundamentos básicos. (Segunda ed, pp. 145–164). Bogotá- Colombia: Fundación de Bogotá Jorge Tadeo Lozano. https://doi.org/10.1111/j.1365-2583.2010.01024.x.Decreased
  • Ramírez, A. H. (2010). Metabolismo De Carbohidratos, Lípidos Y Proteínas. Nut. Ani. & Bioquímica2(12), 9. https://doi.org/10.1083/jcb.128.5.949

This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.