Sporu Sınıflandırmak: Sayısız Şekilde Yapılabilir
Dünya çapında var olan her sporu sınıflandırmak için çok sayıda farklı yol vardır. Örneğin, katılımcı sayısı bir sınıflandırma faktörü olabilir. Ya da yılın hangi zamanında yapıldığı ya da onu yapmak için gereken ekipman da sınıflandırma aracı olabilir. Bu yazımızda hadi gelin uluslararası seviyede sporu sınıflandırmak için gerekenlere bakalım.
Spor sınıflarının olmaması, belirli bir disiplinin bir grupla sınırlı olduğu anlamına gelmez. Temelde sporlar üç büyük gruba ayrılır: katılımcı sayısı, yılın hangi zamanında yapıldığı ve belirli kategoriler.
Katılımcı sayısına göre sporu sınıflandırmak
1. Bireysel sporlar
Başlıktan da anlaşıldığı üzere bireysel sporlar “takım” başına yalnızca bir sporcu içerir. Artistik jimnastik ya da atletizm buna iki ünlü örnektir. Fakat aynı zamanda iki atletin birbirine karşı mücadele ettiği disiplinler de vardır, örneğin judo, tekler tenis ya da boks.
2. Takım sporları
Bireysel sporlardan farklı olarak takım sporlarındaki takımlar sporcu gruplarından oluşur. Bu gruplar çiftler olabildiği gibi, örneğin tenis, badminton, masa tenisi ya da plaj voleybolu, takımlar daha fazla sporcudan da oluşabilir, örneğin futbol, rugby, basketbol, hentbol, voleybol vb.
Yapıldığı zaman ya da mekana göre sınıflandırmak
3. Yaz sporları
Yaz sporları genelde dış mekanda yapıldığından sıcak aylarda yapılır. Yaz sporlarına birkaç örnek olarak atletizm, bisiklet, açık su yüzme yarışları, yelken, kano vb. verilebilir. İnsanlar sıklıkla bu sporlardan “outdoor” sporlar olarak bahseder.
4. Kış sporları
Kış sporları kar ya da buz gerektirir. Sonuç itibariyle yalnızca kışın yapılır ya da yapay buz pistlerinde ya da rampada yapılır. Kış Olimpiyatları bu sporların çoğunu bünyesinde barındırır: buz pateni, snowboard, körling, kayak, hız pateni, buz hokeyi ve daha fazlası.
5. İç mekan sporlarını sınıflandırmak
İç mekan sporları kapalı alanda yapılan sporları kapsar. Çoğu daha soğuk aylarda yapılmak üzere tasarlanmış olsa da katılımcılar yılın her anı bu sporları yapabilir. İç mekan sporları basketbol, futsal, voleybol, hentbol, boks ve masa tenisi gibi sporları içerir.
Ekipmana göre sınıflandırmak
6. Toplu sporlar
Sporu sınıflandırmak için kullanılan bir diğer şey de kullanılan ekipmandır. Toplu sporlarda, toplar farklı şekil ve boyutta karşımıza çıkabilir. Toplu sporlar sıklıkla dünya çapında en popüler sporlardır. Bazı örnekler arasında futbol, beyzbol, rugby, tenis, voleybol, hentbol, basketbol ve bedminton sayılabilir.
7. Dövüş sporları
Dövüş sporlarında her biri bir takımdan iki sporcu karşılaşır. Katılımcılar rakiplerini nakavt etmeye ya da dövüş sırasında onlara düzgün bir formda vurmaya çalışır. Dövüş sporları arasında boks, muay Thai, eskrim, judo, taekwondo ve aikido bulunur.
8. Motor sporları
Motor sporları, motorlu bir araç gerektirir. Motor sporları örnekleri arasında araba, motosiklet ya da tekne yarışları sayılabilir. Ana kategorilerin altında alt kategoriler bulunur, örneğin ralli, motocross, enduro, raid vb…
9. Su sporları
Su sporları farklı sporlardan oluşan büyük bir grubun adıdır ve birçok farklı disiplini bünyesinde barındırır, suda yapılan (yüzme, dalış, senkronize yüzme, açık su yarışları, su topu), su üstünde yapılan (kano, yelken, sörf, kürek, su kayağı, kite sörf) ya da su altında yapılan (şnorkel ya da tüplü dalış).
10. Hava sporları
Hava sporlarında sporun yapıldığı yer havadır. Bu kategoriye düşen bazı sporlar arasında serbest paraşüt, maket uçak uçurma (aeromodelling) ve yamaç paraşütü yer alır.
11. Kayma ve süzülme sporları
Sıradaki kategori kayma ya da süzülme sporlarıdır. Bu sporlar, katılımcıların vücutlarını bir yüzeyde hareket ettirmelerini gerektirir. Bazı örnekler arasında kayak, kızak ya da tek kişilik kızak yer alır.
Sporu sınıflandırmak: kulvar bazlı sporlar
Son olarak sınıflandırmanın bir diğer formu katılımcıların sporu nerede yaptıklarına dayanır. Kulvar sporları genellikle atletizm (yarış, maraton, engelli koşu, sırıkla atlama, yüksek atlama, disk atma) ve pist bisikleti yarışı kategorisi altına düşer.
Daha önce bahsettiğimiz gibi sporlar birden fazla sınıfın altına düşebilir. Her halükarda, esas amaç birbirine bir şekilde bağlayan sporları birbirine bağlamaktır. Gördüğünüz gibi sporu sınıflandırmanın sayısız yolu vardır. Hangi kategori sizin ilginizi daha çok çekiyor?
- McGarry, T., Anderson, D. I., Wallace, S. A., Hughes, M. D., & Franks, I. M. (2002). Sport competition as a dynamical self-organizing system. Journal of Sports Sciences. https://doi.org/10.1080/026404102320675620
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.