Laktik Asit ve Sertlik Yüzünden Oluşan Rahatsızlık
Kaslarımız ağrıdığı zaman ya da kas tutulması yüzünden rahatsızlık hissettiğimizde laktik asidi suçlamamız oldukça yaygın bir davranıştır. Laktik asit, fiziksel aktivite sırasında, özellikle de çok efor sarf ettiğimiz zaman ortaya çıkar. Bu konu hakkında daha fazla bilgiyi yazımızı okuyarak edinebilirsiniz.
Laktik Asit Nedir ve Vücudumuzda Nasıl Üretilir?
Egzersizler ve kaslarımızın efor sarf etmesi sonucu piruvik asidin işlenmesi ile laktik asit üretiriz. Laktik asit aynı zaman da laktat dehidrogenaz olarak adlandırılan bir enzim ile de üretilebilir. Bilimsel açıklamaların da ötesinde, gerçek şu ki egzersiz ve spor sonrası laktik asit miktarı artar. Ve bu durumda ağrı ve rahatsızlık hissedebiliriz.
Bu, sporcu olmayan kişilerde laktik asit olmadığı anlamına gelmiyor, yalnızca bu maddenin daha az miktarda olabileceği anlamına gelmektedir. Normal şartlar altında kanımızda 2 mmol/l kadar laktik asit bulunur. Ancak egzersiz ve spor sonrası bu miktar 12 mmol/l’ye kadar çıkabilir.
Spor Esnasında Laktik Asit
Eğer bir süredir egzersiz yapıyorsanız, laktik asit hakkında bir şeyler duymuş veya okumuş olabilirsiniz. Kanımızdaki laktik asit miktarının, biz spor yaptıkça neden arttığını anlamamız çok önemlidir.
Daha önceden inandırıldığımızın aksine laktik asidi “düşmanımız” olarak görmemeliyiz. Kandaki laktik asit miktarının artması aslında faydalı bir durum; çünkü laktik asit, egzersiz sırasında zarar gören kas liflerimizin tamir edilmesine yardımcı olur. Aynı zamanda enerji üretimini de garanti altına alır. Aksi taktirde, bacaklarımız çok daha fazla ağrır ve egzersiz sonrası eve dönecek gücü kendimizde bulamazdık.
Laktik asit, anaerobik bir rutin sırasında glikozun ayrışımı sonucu ortaya çıkar, örneğin ağırlık çalışması yaparken. Bu süreç, kısa ancak yoğun bir egzersiz sonrası başlar.
Yoğun bir egzersizin keyfini çıkardığımız sırada; laktik asit, vücudun kaslardan atabileceğinden daha hızlı bir şekilde üretilir. Bunun sonucu nedir? Kan damarlarımızda biriken ve kas liflerimizde ağrılara sebep olan bir laktik asit. Eğer laktik asit olmasaydı, enerji kazanamazdık ve hareket etmemiz çok zorlaşırdı. Ancak kaslarımızın kasılmasını sağlayan, kas lifleri ve kalsiyum arasındaki bariyeri aşmamız gereklidir.
Buna bağlı olarak, çok fazla laktik asit ürettiğimiz zaman, kaslarımızı kasmak için gerekli olan enerjiye sahip olamayız. Laktik asidin sebep olduğu rahatsızlığı geçirmenin tek yöntemi, egzersiz yapmayı bırakıp kanımızdaki laktik asit miktarının normal seviyeye gelmesini beklemektir.
Ancak aynı zamanda aşırı laktik asit üretme sorunun önüne geçme yönteminin de yine egzersiz yapmak olduğunu unutmamalıyız. Çelişkili bir durum gibi görünse de yeni egzersiz rutinine adapte olabilmesi için vücudumuza bir şans vermemiz gereklidir.
Konuyu netleştirmek gerekirse, kaslarımıza ne kadar çok laktik asit verirsek, onlar da laktik asidi uzaklaştırmak ve günlük fiziksel efor sarf ettiğimiz durumlarda daha etkili olmak için yeni bir plan oluşturacaktır. İlk başta canımız acıyacak, rahatsız edici olacak hatta belki de yürümemiz bile zorlaşacak. Ancak zaman geçtikçe, egzersiz yaptığımızda kaslarımızda daha az ağrının oluştuğunu göreceğiz. Bu noktadan sonra hiçbir sorunla karşılaşmadan egzersizlerimizi artırabiliriz.
Laktik Asit ve Koşu
Uzun bir süre boyunca, kanımızdaki laktik asit artışının asit zehirlenmesi hastalığına yol açtığı düşünülüyordu. Ve buna bağlı olarak kaslarımızdaki sözde “tutulmaların” ve “krampların” aşırı çaba sarf etmekten ve fibril mikro yanmalardan dolayı oluştuğu düşünülüyordu.
Ancak araştırmalar sonucu bu yaklaşımın yanlış olduğu fark edildi. Laktik asidin kramplara sebep olacak bir özelliği olmadığı gibi; kaslardaki tutulmalar egzersiz yapmayan insanlarda ve uzun süreli olarak aynı pozisyonda duran insanlarda da görülen bir durumdur.
Yoğun egzersiz sırasında kanda asit birikmesi meydana geldiği zaman vücudun bu duruma tepkisi ile laktik asit artışına gösterdiği tepki birbirinden çok farklıdır.
Ve son olarak koşu egzersizleri yapanlara ufak bir tavsiye: antrenman ya da yarıştan sonra vücudunuz maksimum kapasitesine ulaştığında, laktik asidin kasıp kavurmasını önlemek için en iyi yöntem birkaç dakika boyunca yavaş ve düzenli bir tempoda koşmaktır. Bu şekilde vücudunuz, kanda bulunan fazla miktardaki laktik asidi süzebilecektir.
Cairns, S. (2006). Lactic Acid and Exercise Performance. Sports Med., 36(4), 279–291. https://doi.org/10.2165/00007256-200636040-00001
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.