Spor Dünyası İçerisinde Yolsuzlukla Mücadele

Güçlü kapsayıcı ve motive edici faktörleri sayesinde spor, toplumda büyük bir rol oynamaktadır. Ancak istatistikler, spor dünyası içerisindeki yolsuzluk ve şike vakalarının sadece birkaç vaka ile sınırlı olmadığını gösteriyor.

Yolsuzlukla mücadelenin yargı düzeyinde kontrolü sağlayacak yetkililere ihtiyacı vardır, ancak vatandaşlar da mücadeleye katkıda bulunabilirler.

Örneğin, İspanya’da yasalar, her vatandaşın fiziksel aktivite ve spor yapma hakkına sahip olduğunu belirtir. Dolayısıyla, yolsuzluk suçları sonuçta onların spor hayranları olarak haklarını etkiliyor. Ayrıca, bu tür uygulamalar, dolandırıcılık, rüşvet ve diğer yolsuzluk yoluyla, kulüplere üye olan insanları da olumsuz etkilemektedir.

Spor dünyası için yolsuzluk nedir ve hangi cezaya karşılık gelir?

Örneğin, İspanyol Ceza Kanununun 286. Maddesine göre, sporda yolsuzluk genellikle rüşvet şeklinde ortaya çıkar. Daha spesifik olarak, metinde, spordaki yolsuzluğun bir spor kulübü veya ticaret şirketinin bir çalışanı, işbirlikçisi veya yöneticisi:

“[…] Karşılıksız para veren kişiler veya üçüncü şahıslara karşı kazanç veya avantaj elde etmek isteyenler lehine herhangi bir haksız menfaat sağlamak veya bu menfaati almak, talep etmek veya kabul etmek, mal edinme veya malların satışındaki yükümlülüklerini ihlal edecek şekilde profesyonel hizmetleri kiralamak…” fiillerini gerçekleştirirse, şike yapmış sayılıyor.

Ayrıca sporda şikenin ve yolsuzluğun altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabileceği de belirtiliyor. Disiplin yaptırımlarına ek olarak, İspanyol yetkililer, yasadışı fayda veya kârın üç katı tutarında para cezası da verebiliyor.

Ayrıca yasa, ticaret veya endüstriyel faaliyetler üzerinde altı yıl boyunca sürecek olağanüstü bir bekletme tedbiri uygulaması da yapabiliyor.

BM tarafından yürütülen sporda yolsuzlukla mücadele

2011 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) Mutabakat Muhtırasını imzaladı. Belgede, her iki kurum da spor dünyasında yolsuzluğun önlenmesi ve yolsuzlukla mücadelede ilerleme sağlamak için birlikte çalışma sözü verdi.

Yolsuzluğu ve diğer konuları hedef alarak, Rekabet Manipülasyonlarının Yargılanmasına Yönelik Model Ceza Hukuku Hükümleri (Model Criminal Law Provisions for the Prosecution of Competition Manipulations) kitapçığını oluşturma çabalarına katıldılar.

Bu ortak çaba, uluslararası düzeyde sporda daha doğrudan bir BM müdahalesinin başlangıcı oldu.

İki yıl sonra UNODC, Muhtırayı onaylamak için ilk Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesini düzenledi.

BM’nin stratejisi

Yolsuzluğun Önlenmesi için Açık Uçlu Hükumetlerarası Çalışma Grubu ile birlikte çalışan BM, bir başka önemli kılavuz yayınladı. Yolsuzluğa Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi: Büyük Kamusal Olaylarda Yolsuzluğa Karşı Korunma Stratejisi.

Bu belge, eylemler ve ana hatlarıyla belirtilen diğer yönergeler arasında, Devletlerin spor dünyasında yolsuzluğun önlenmesi ve yolsuzlukla mücadelede sahip oldukları önemli rolü vurgulamaktadır. Bu yayın, doğru yönde ilerlemek için yasama araçlarının benimsenmesinin ve daha güçlü politikaların uygulanmasının önemini de ifade ediyor. Bu eylemler, bilginin koordinasyonunu ve yönetimini de geliştirebilir diye değerlendiriliyor.

Ek olarak, belge hükumetleri spor sahtekarlığı suçlarının riskini azaltmak için yargı unsurlarıyla çalışmaya teşvik ediyor. Bu tarz bir işbirliği, tabii olarak, belirtilen cezaların ve yaptırımların adil bir şekilde uygulanmasını sağlamak için de gereklidir.

BM müdahaleleri Avrupa Birliğinde de hızla yayılıyor. Örneğin, 2009 Lizbon Antlaşması’na bakarsak, sporda şeffaflığa artan vurguyu anlayabiliriz. Şeffaflık, şikeyi önlemek ve spor dünyasındaki yolsuzluk vakalarının daha kolay tespit edilmesini sağlamak için çok önemlidir.