Genetiğe Göre Egzersiz ve Besin Takviyesi
İnsanların miras aldığı genetik yükün yaşamlarını belirlediğini sayısız kez duymuşsunuzdur. Genetik miras aynı zamanda onların zeka seviyelerini, ilgi alanlarını, tercihlerini ve kişilik özelliklerini de etkiler. Ayrıca spor performansında ve fiziksel yeteneklerde de rol oynar. Bununla birlikte, genetiğin bu özelliklerde bir rolü olsa da tam olarak belirleyeci olduğu söylenemez.
Yüksek performanslı sporcular, genlerinde depolanan bilgilerden yararlanmaya çalışırlar. Aynı zamanda, bu bilgileri değiştirmek ve performanslarını optimize etmek için de çaba harcarlar.
Bu hedeflere ulaşmak için egzersiz önemli bir unsurdur. Mevcut bilgilerle sporcular, ne sıklıkla egzersiz yapmaları gerektiğinden, öncelik vermeleri gereken egzersiz türlerine kadar her şeyi planlayabilirler. Bunu daima hedeflerini göz önünde bulundurarak yapmalıdırlar.
Diyet başka bir anahtar unsurdur. Sağlıklı bir yaşam için dengeli beslenme vazgeçilmez bir gerekliliktir. Aynı durum spor için de geçerlidir. Sporcular spor performanslarını zirveye ulaştırmak istiyorlarsa doğru beslenmeleri gerekir.
Kişi, genetik yükünü öğrenerek ve bu bilgileri doğru besin takviyelerini tüketmek için kullanarak olağanüstü performans seviyesine ulaşabilir.
Daha Tanımlayıcı Olan: Yetenek Mi, Tutarlılık Mı?
Bu, spor dünyasında, özellikle yüksek performanslı yarışmalarda en sık sorulan sorulardan biridir. Ancak, bu tartışma uzun yıllardır devam etse de, sonuçları herkesi tatmin etmiyor.
Pratikte her iki faktör de önemlidir. Yetenek “madalya kazandırabilir” ancak zafere yükselmek antrenman yapmadan neredeyse imkansız bir görevdir.
Tarihte, sebat ve disiplin eksiklikleri nedeniyle potansiyellerini hiçbir zaman tam olarak geliştirememiş birçok yetenekli sporcu vardır. Aynı şekilde, ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar, üst kategoriye asla ulaşamayacak insanlar da var.
Bazı sporlarda genetik gerçekten bir fark yaratabilir. En net örneklerden biri basketbol. Ebeveynleri çok uzun olan kişilerin sahada başarılı olma şansı daha yüksektir. Elbette, 1,80’den uzun olmak başarının garantisi değildir; 5’10’un altında olmanın başarısızlıkla eş anlamlı olmaması gibi.
Genetiğe Göre Kas Lifi Çeşitleri
Genetik, boy ve fiziksel yapı ile birlikte sporcuların iyi performans gösterme olasılığının daha yüksek olduğu fiziksel aktivite türünü de belirler. Dayanıklılık sporlarına (uzun süreli) veya patlayıcı sporlara (kuvvet veya hız) yönelmenin ebeveynlerimizden miras aldığımız bir özellik olduğunu söyleyebiliriz.
Genetik miras olarak alabileceğimiz iki farklı kas lifi türü vardır. Bir yanda yavaş ve kırmızı kas liflerimiz var. Bu lifler yorulmaya karşı çok dayanıklıdır. Öte yanda, hızlı ve beyaz kas lifleri çok kısa sürede çok fazla güç üretebilir.
İlk kas lifi grubu, uzun süreli yarışmalarda olumlu etki gösterir. Bununla birlikte, enerjilerini aldıkları yağları oksitleme konusunda çok hızlı değiller. Bu yüzden patlayıcı kapasiteleri neredeyse yok denecek kadar azdır. İkinci grup kas liflerinde bunun tam tersi gerçekleşir: Kısa sürelerde enerji alırlar, ancak aynı hızla yorulurlar.
Ebeveynlerinden çok miktarda yavaş lif içeren genetik miras alan insanlar genellikle maraton yarışlarında ve bisiklet sporlarında daha başarılı olurlar. Öte yandan, daha yüksek sayıda hızlı lif içeren genlere sahip olanlar, 100 metre gibi hızlı ve kısa yarışmalarda daha başarılı olurlar.
Genetik Test
Bu testler, kişilerin genetik haritasını tanımlamak içindir. Neredeyse her zaman öngörülebilir sonuçlar sunsalar da bazen birkaç sürprizle karşılaşabilirler.
Sonuçta, hayatı boyunca egzersiz yapmış olan herkes aerobik veya anaerobik aktivitelerden hangisinde daha iyi olup olmadığını bilir. Bu doğal yatkınlık, her iki grup için de tercihimizi belirlememizde rol oynar.
Uzmanların bu konuda doğru yönlendirmeleri ile bu bilgiler çok faydalı olabilir. Örneğin, bu iyileşme sürelerinin yönetimini ve beslenme gereksinimlerinin uygun şekilde tespit edilmesini kolaylaştırır. Ayrıca sporcuların fiziksel yeteneklerini optimize etmelerine ve yaralanma risklerini önemli ölçüde azaltmalarına olanak tanır.Genetik bilgilerden oluşan harita, günlük hayatınızdaki bazı alanlarda da etkilidir. Dinlenmek ve uyumak için ayırmanız gereken süreyi buna örnek olarak verebiliriz. Ve son olarak, her öğünde tüketmeniz gereken günlük kalori miktarı haritada yer alan başka bir bilgi parçasıdır.
- Eliecer Coto García. 2013. Genética, actividad física y deporte. Laboratorio de Genética Molecular, Hospital Universitario Central de Asturias. Extraído de: http://archivosdemedicinadeldeporte.com/articulos/upload/REV_02_Genetica_155.pdf
- Escobar, Paulina; Tapia, Jaime. 2004. Genética y deporte. Extraído de: http://mujerydeporte.org/w/wp-content/uploads/2014/06/08_Genetica_Deporte.pdf
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.