Gıda İşleme: Neden Bu Kadar Önemlidir?
Gıdanın tüketilirken güvenli olması için doğru gıda işleme standartlarına göre işlenmesi gerekir. Gıda kontaminasyonu gerçek bir tehdittir ve bu, standartlara uyulmadığında ortaya çıkabilir. Güvenli gıda işleme, üretim, nakliye ve satışı boyunca katı hijyen kurallarına uyulmasını içerir. Kontaminasyon nasıl meydana gelebilir ve nasıl önlenebilir?
Gıda işleme hataları
Yetersiz gıda işleme uygulamaları nedeniyle oluşabilecek kontaminasyon nedenlerinden bazıları nelerdir? Kirlenme mikroplardan, böceklerden, enzim hasarından, kimyasal reaksiyonlardan veya morarma veya yanlış kullanım nedeniyle görünümdeki değişikliklerden kaynaklanabilir.
Mikroplara bağlı kontaminasyon
Bu, gıda işlemede en yaygın sorunlardan biridir. Gıdalar, işleme sırasında onları kontamine edebilecek yüksek seviyelerde bakteri ile temas edebilir. Bununla birlikte, örneğin soğutma gibi kontaminasyon olasılığını önlemenin farklı yolları vardır.
Kimyasal değişimler
Kimyasal değişiklikler yaygındır ve gıdaların ticari ve besin değerini düşürür. Yağların oksitlenmesi en yaygın değişikliklerden biridir. Örneğin, meyveler kahverengiye döndüğünde, bu, havadaki oksijenin neden olduğu enzimatik kararmanın bir sonucudur.
Enzim değişiklikleri
Enzimlerin gıdaya zarar vermeye başlayabildiği en önemli iki işlem lipoliz ve proteolizdir. Örneğin yağ bakımından zengin olan tereyağı, içerdiği yağ asitlerinin oksitlenmesini önlemek için soğuk tutulmalıdır. Değilse, kötü bir tada bürünecektir.
Yanlış işlem nedeniyle yiyeceğin görünümündeki değişiklikler
Bu, bazı yiyecekler donduğunda, çözdürüldüğünde, yere düşürüldüğünde, sıkıştırıldığında veya parçalara ayrıldığında olabilir.
Gıda işleme sırasında alınacak hijyenik önlemler
Kontaminasyonu önlemek için gıdanın doğru işlenmesi şarttır. Üretim zinciri boyunca izlenmesi gereken güvenli gıda işleme protokolleri mevcuttur.
İşleme sırasında bir mikrop gıdayla temas ederse ne olur? Bakteri üremesini kontrol etmenin yolu basittir ve sıcaklıkla ilgilidir.
Sıcaklık yeterince düşükse ve yiyecek sabit bir soğuk sıcaklıktaysa, bakteriler yiyeceği kirletemez. Öte yandan, üretim hattından mutfağınıza kadar olan yolculuk boyunca soğuk sıcaklık sabit değilse? Daha yüksek sıcaklıklarda, toksin size ulaşmadan önce yiyecekleri kirletecektir.
Gıda işleme işletmeleri, üretim hattı boyunca katı gıda işleme kurallarına uymalıdır. Bu süreçleri, yiyecekleri ürettikleri veya hasat ettikleri andan, süpermarkette sattıkları zamana kadar takip etmeleri gerekir.
Bir tüketici olarak gıdanın nasıl işlendiğini nasıl bilebilirsiniz? Bir ürünün izlenebilirlik kaydı, gıdanın menşe noktasından satıldığı yere kadar nerede olduğunu gösterir. Bu aynı zamanda sağlık yetkililerinin herhangi bir gıda kontaminasyonunun hangi noktada gerçekleştiğini belirlemesine olanak tanır. Daha sonra gıda kaynaklı hastalıkların salgınını kontrol edebilirler.
Şimdi, gıda kaynaklı hastalıkların birkaç yaygın bakteriyel kaynağına ve kontaminasyonu önlemek için neler yapabileceğinize bakalım.
Ev yapımı ürünler ve botulizm
Botulizm, Clostridium botulinum bakterisinin ürettiği bir toksinin neden olduğu potansiyel olarak ölümcül bir hastalıktır. Toksinin en yaygın kaynağı kontamine gıdalardır ve hemen hemen her hayvansal veya bitkisel kökenli gıdada görünebilir.
Konserveler, özellikle ev yapımı olanlar, yaygın botulizm kaynakları olabilir. Bakterilerin üremesini nasıl önleyebilirsiniz? Yiyeceklerde yeterli asitlik seviyeleri, yeterince yüksek konsantrasyonda çözünmüş şeker, yüksek oksijen seviyeleri veya düşük nem seviyeleri.
Gıda işleme ve tehlikeli bakteriler: Staphylococcus aureus
Bu mikroorganizma şiddetli gıda zehirlenmesine neden olur ve kontamine olduğunda gıdalardan atılması çok zordur. Bir hayvanla veya bakteriye sahip bir kişiyle temas halinde olan herhangi bir yiyecek kontamine olabilir.
Bu bakterinin her üç kişiden birinde bulunduğu tahmin edilmektedir. Bu insanlara taşıyıcı denir, yani bakteriler onları etkilemez. Sağlıklı yetişkinlerin yüzde otuzu bu bakteriye burunlarının içinde sahipken, yüzde 20’sinin ciltlerinde bakteri var.
Enfekte bir kişi, doğrudan temas yoluyla yiyecekleri kontamine edebilir. Kişi, yiyeceği işlemek için kontamine bir gereç kullanabilir. Veya bakteri taşıyan kişi hapşırıp yiyeceğin üzerine tükürük damlacıkları püskürtebilir. Bu nedenle, yiyeceklerle çalışanların yiyeceklerin işlenmesi üzerinde sıkı kontrol sahibi olmaları ve eldiven ve yüz maskeleri kullanmaları çok önemlidir.
Gıda işleme çalışanları rahatsızlık verici olsa bile sadece ağızlarını değil burunlarını da maske ile kapatmalıdır. Yapmazlarsa, farkına bile varmadan yiyecekleri nefesleri ile kirletebilirler. Bu kontaminasyon kaynağından kaçınmak için yüz maskelerinin kullanılması çok önemlidir.
Yiyecek kontaminasyonunu nasıl önleyebilirsiniz?
Yiyeceklerinizi nereden satın alacağınızı düşünürken yukarıdaki noktaları aklınızda bulundurmanız önemlidir. Yiyeceklerin doğru şekilde işlenmesi, bulaşma risklerini sınırlamak için hayati önem taşır.
Et, balık veya sebze gibi taze yiyecekleri köşe dükkanlar, süpermarketler veya çiftçi pazarları gibi çeşitli yerlerde bulabilirsiniz. Ancak, bu işletmeler güvenli gıda işleme uygulamalarını kullanmazlarsa, müşterilerinin sağlığını riske atıyor olabilirler. Alışveriş yaptığınız yerlerin güvenli gıda işleme kurallarına uyduğundan emin olun.
Son olarak, evde yiyecekleri hazırlarken ne yapmalı? Evde yemek hazırlarken eldiven, yüz maskesi veya saç bonesi kullanmak biraz zor olabilir. Ancak bu önlemler gerçekten gerekli değildir.
En önemli şey, ev ve mutfak çevresinde kişisel temizlik ve hijyene dikkat etmektir. Ayrıca yiyecekleri sıcak veya soğuk olarak doğru sıcaklıkta tuttuğunuzdan emin olmalısınız. Bunu yaptığınızda, yiyeceklerinizi doğru şekilde hazırlayacaksınız ve kontaminasyonu önleyeceksiniz.
- Hurtado MP et al. 2002. Staphylococcus aureus: Revisión de los mecanismos de patogenicidad y la fisiopatología de la infección estafilocócica. Revista de la Sociedad Venezolana de Microbiología, 22(2), 112-118
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.