Baklagiller Hakkında Her Şey
Baklagiller, baklagil ailesinden bitkilerin tohumlarını tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Baklagiller dünya çapında pek çok insanın beslenme düzenlerinin yaygın ve sağlıklı bir parçasıdır.
Baklagiller: Yapısı
Baklagillerin dış görünümü baklagile bağlı olarak değişir, ancak hepsi benzer bir yapıya sahiptir. Tohum zarfı adı verilen ince bir dış koruyucu tabaka ile büyüdükleri kabuklardan ayrılmış kurutulmuş tohumlardır.
Bu katman yenilebilirdir ve lif bakımından zengindir. Bazı baklagil çeşitleri, onları pişirdiğinizde tohum zarflarından ayrılır. Baklagilin içinde tohum bulunur ve nişasta ve protein içerir.
Baklagiller: Sınıflandırılmaları
- Fasulye: Bu kategoride örneğin barbunya, siyah fasulye ve beyaz fasulye gibi pek çok çeşit vardır.
- Mercimek: Bu küçük, yuvarlak baklagiller çeşitli boyut ve renklerde bulunur. Sarı mercimek, kırmızı mercimek, kahverengi mercimek ve siyah mercimek vardır.
- Garbanzo: Bunlar beyaz, kırık beyaz, yeşil ya da siyah olabilir. Tohumu filizlendirirseniz bitkinin başlayacağı belirgin bir noktaya sahip sert bir dış katmana sahiptirler.
- Bezelye: Bu baklagil yuvarlak ve pürüzsüzdür. Taze bezelye yeşil ve kurutulmuş bezelye sarıdır. İspanya’da yeşil çeşidi en yaygın olanıdır.
- Lima fasulyesi: İri, yeşilimsi gri ya da kahverengi baklagiller.
- Acı bakla: Termiye ya da acı bakla beyaz, sarı ya da mavi renkte olabilir.
- Yer fıstığı: Kuru ve kavrulmuş olarak yenir. Yer fıstığı, yerde yetişen tek baklagildir.
- Keçi boynuzu ya da harnup: Bunlar doğrudan insanlar tarafından yenmez. Çoğunlukla doğrudan hayvan tüketimi içindir ya da hayvan yemi olarak işlenirler. Diğer baklagillerden daha büyüktürler.
- Soya: Soya fasulyesi yuvarlak mercimeklere benzerdir. Kuru olduklarında açık kahverengi, tazeyken parlak yeşil renktedirler.
Baklagillerden Yapılan Ürünler
Bu yiyecekler kuru baklagillerden yapılır. Ya doğrudan ya da işlenmiş bir gıdanın bir parçası olarak yenilebilirler. İspanyol Gıda Kodu bunları şu şekilde sınıflandırır:
- Kabuksuz baklagiller: Bunlar, tohum zarfları olmayan tohumlardır.
- Baklagil püreleri: Kuru baklagil tohumlarının ezilmesi ile üretilirler.
- Baklagil unları: Kuru baklagillerin öğütülmesi ile üretilirler.
Baklagilleri Soyadan Yapılan Ürünler İle Değiştirin
Bu yiyecekler, İspanyol Gıda Yönetmeliğinin bir parçası değildir. Yine de, pek çok insanın, özellikle veganların beslenmesinin yaygın bir parçasıdırlar. Aşağıdakiler bu kategoriye dahildir:
Soya Proteinleri
Soya fasulyesinin yağı alınmış kısmından ekstrakte edilen proteinlerden yapılan konsantrelerdir. İnsanlar et ve süt ürünlerinde, bebek mamalarında, diyet yiyeceklerinde ve vegan yiyeceklerinde (soya burgerleri gibi) soya proteini kullanırlar.
Soya Lesitini
Bu bir gıda katkı maddesi ve takviyesidir.
Soya Sütü
Soya sütü soya fasulyesinden yapılır. Soya sütünü evde yapabilirsiniz, ancak endüstriyel ölçekte, soya fasulyesinin hacmini arttırmak için suya batırılması, ardından tohumlarının ezilmesi, neredeyse kaynayacak şekilde ısıtılması, pastörize edilmesi ve süzülmesi suretiyle yapılır.
Laktoz intoleransı olan ya da süt proteinine alerjisi olan pek çok insan soya sütü içmektedir. Süpermarkette bulduğunuz çoğu soya sütü, kalsiyum ve vitaminler ile zenginleştirilmiştir.
Tofu
Tofu soya lorlarından yapılır. Dokusu queso fresco’ya benzer ve yumuşak bir tada sahiptir. İnsanlar genellikle tofuyu yemeden önce aromatik otlar ya da baharatlar ile marine ederler.
Soya Sosu
Fabrikalar soya sosu yapmak için soya ununu kızarmış buğday ile karıştırır, sonra nemlendirip ısıtır. Daha sonra bu karışımı öğütürler, iki farklı kültür küfü ile aşılayıp fermente olmaya bırakırlar. Karışıma tuz eklenir ve küfte bulunan laktik bakteriler fermantasyona neden olur. Son adım, filtrasyon ve pastörizasyondur.
Tempeh
Fermente soyadan yapılan Tempeh, aslen Endonezya’dan gelmektedir. Besinsel profili ve tadı tofudan farklıdır. Tofudan daha serttir ve daha güçlü bir tada sahiptir.
Tempeh, harika bir protein kaynağıdır. Pek çok vejetaryen ve vegan, tempehi et yerine kullanır.
Soya Peyniri
Soya peyniri yapmak için tofu şeritler halinde kesilir ve bir tuzlu su çözeltisi ile karıştırılır. Bu karışım kültür küfü ile aşılanır ve bir ila on yedi gün arasında fermente edilir.
Tekstürize Bitki Proteini
Tekstürize bitki proteini ya da TVP (textured vegetable protein) yağı alınmış soya unu ile yapılır. Veganlar ve vejetaryenler bu ürünü kıyma yerine kullanırlar.
Sonuç olarak, etik açıdan bakıldığında baklagillerin tüketimi, hayvansal ürünlerin tüketiminden çok daha sürdürülebilirdir. Besinsel olarak daha fazla lif içerirler, ancak daha az protein içerirler.
- Alimentarius, C. (2013). Codex Alimentarius. Guidelines on Nutrition Labeling (CAC/GL 2-1985 (rev 1-1993)
This text is provided for informational purposes only and does not replace consultation with a professional. If in doubt, consult your specialist.