Çocuklar ve Spor: Ebeveyn Etkisi

Çocuklar ve spor üzerindeki ebeveyn etkisinden bahsetmeden önce ailenin anlamı üzerine düşünmek önemlidir. Valdivia Sánchez aileyi “Birbirlerine akrabalık bağıyla bağlı ve bir arada yaşayan bir grup insan” olarak tanımlar (2008). Peki ebeveynlerin sporla ilgili tutumları çocukların spora olan yaklaşımını nasıl etkiler? Aileyle ilgili bilgi sahibi olmak neden önemlidir?

Aslında bilmemiz gereken birkaç tür aile vardır. Bu aile türleri üzerinden ebeveynler, çocuklar ve spor arasındaki ilişkiyi analiz edebiliriz. Bu şekilde çocuklarınızla birlikte daha iyi çalışabilirsiniz. Bunların yanı sıra, aileler ile sporcuların daha iyi bir ilişki geliştirmelerine yardımcı olacak aile türlerinin farkında olmak oldukça önemlidir. Bu sayede çocuğunuzun sporla ilgili amaçlarına ulaşması için gerekenleri yapabilirsiniz.

Çocuklar ve spor: Ebeveynlik çeşitleri ve ebeveyn etkisi

Dört farklı ebeveynlik çeşidi vardır. Bunlardan ilki, en talepkar ebeveynlik çeşidi olan otoriter ebeveynliktir. İkinci ebeveynlik çeşidi ise daha hoşgörülü ve serbesttir: ebeveynler genellikle çocuğa bir sınır koymaz ve her zaman çocuğunu memnun etmek ister. Üçüncü ebeveynlik çeşidinde ebeveynler otoriter ama dengelidir ve çocuklarının iyiliğini ön plana koyar.

Son olarak, dördüncü ebeveynlik çeşidinde de ebeveynler umursamazdır. Bu ailelerde ebeveynler ortada yoktur ya da çocuklarına karşı şiddet kullanırlar. Olması gereken ise, her zaman hem otoriter hem demokrat olmaktır. Böylece çocuğunuzun spor müsabakalarına ve eğitimine başarılı bir destek verebilirsiniz. Bütün çocuk yetiştirme yöntemlerinde iletişim üzerine eğilmek oldukça önemlidir çünkü ancak bu şekilde çocuklarınızın oyunlarda ve maçlarda yeterli desteği almasını sağlayabilirsiniz.

Sporcuların özellikleri

Ebeveynlerin çocuklarına yansıttıkları ve bir sporcu olarak onların özelliklerini şekillendiren bazı alışkanlıklar vardır:

• Tutku ve spora adanmışlık: ebeveynlerin sporla ilgili seçimlerde çocuklarına destek olmaları önemlidir. Kendiniz her zaman yapmak istediğiniz sporu çocuğunuza yaptırmaya çalışmayın; çocuklarınızın seçimlerine saygı duyun.
• Konsantrasyon ve kontrol: sporcular stresi ve kaygıyı kontrol edebildiği zaman amaçlarına ulaşabilirler. Ebeveynler de bu konuda çocuklarına yardımcı olabilirler.
• Hayal kırıklığına tahammül ve rekabetçilik: ebeveynlerin çocuklarına yenilgiyi de zaferi de kabul etmeyi öğretmeleri önemlidir. Hayatta başımıza gelen her olaydan çıkarabileceğimiz bir ders ve bu dersler aracılığıyla geliştirebileceğimiz bir yönümüz olduğunu unutmamak gerekir.
• Sabır ve takım çalışması: sporcular için bir takım olarak çalışabilmek, farklı insanlarla birlikte olup farklılıkları kabul etmek her zaman önemlidir. Çocuklar başkalarıyla kıyaslanma ihtiyacı ve baskısı olmaksızın ebeveynlerinin desteğini aldıklarında bu konularda da gelişirler.

Ebeveynlerin çocukların spor çalışmaları üzerindeki etkisi

Sporcular çoğu zaman ailelerini başarılı figürler olarak görür. Bu yüzden, sporcuların güvende hissetmeleri için ebeveynlerin destek vermesi çok önemlidir. Sporcular ancak bu şekilde kendilerine güvenebilir ve yapabileceklerinin en iyisini yaparlar. Bununla birlikte, bu durum her zaman gerçekleşmez.

Aileleri, çocuklarının spor çalışmalarına olan yaklaşımlarıyla ilgili şöyle kategorize edebiliriz:

• Yatırımcılar: çocuklarını önemserler ve spor çalışmaları için onlara gereken bütün ekipmanları sağlarlar. Rahat ve hazır hissetmeleri için çocuklarına antrenmanlarda ve oyunlarda eşlik ederler.
• Koçlar:  çocuğun takım dışındaki koçu olurlar. Çocuklarına oyunlarla ve karşılaşabilecekleri durumlarla ilgili çeşitli tavsiyeler verirler. Bu durum kimin sözüne kulak vereceklerini kestiremedikleri için sporcuların kafasını karıştırır.
• Amigolar: müsabakalar sırasında ebeveynlerin çocuklarına olumlu mesajlar göndermesi çok önemlidir. Genellikle ebeveynler birer amigoya dönüşürler ve ya çocuklarının başarısını kutlarlar ya da yenildiklerinde kızarlar. Bu anlarda sakin kalmak önemlidir çünkü öfkeli olursanız turnuvalar sırasında ya da öncesinde kaygıya sebep olabilirsiniz.

• Ortada olmayanlar:  bu ebeveynler çocuklarını desteklerler ama işin bir parçası olmayı tercih etmezler. Genellikle ilgileri, zamanları ya da sporla ilgili bilgileri yoktur. Ne yazık ki, ebeveynleri tarafından desteklenmediğini düşünen çocukların üzülebileceğini fark edemeyebilirler.

Ebeveynlerin rekabetçi tutum üzerindeki etkisi

Ebeveynler, oyundan önce strese girmelerini ya da korkuya kapılmalarını engellemek için sporculara güven vermelidir. Ebeveynler, sporda en önemli şeyin eğlenceli vakit geçirmek olduğunu her zaman vurgulamalıdır. Günün sonunda her zaman hem zevk alınacak hem de geliştirilebilecek bir şeyler mutlaka vardır.

Ebeveynlerin oyunlar sırasında hem sözleriyle hem de davranışlarıyla çocuğun güvenliğin önemini kavramasını sağlamaları önemlidir. Ebeveynler çocuklarının iyi yaptığı şeyleri güçlendirmeye çalışmalı ve hatalarını abartmamalıdır.

Müsabakadan sonra ebeveynlerin çocuklarına kulak vermeleri, hata yapıp yapmadıklarını ve müsabakayla ilgili ne hissettiklerini dinlemeleri önemlidir. Ebeveynler çocuklarının iyi ya da kötü yaptıkları şeylerle ilgili düşüncelerini anlatmaları için onlara alan yaratmalıdır. Bunların dışında, oyunların olumlu taraflarını vurgulamak oldukça önemlidir. Böylece çocuğunuzun içinde bulunduğu duyguları değerlendirmesine yardımcı olursunuz.

Çocuklar ve spor: Sonuç

Son olarak, daha önce bahsettiğimiz gibi farklı türlerde aileler, yetiştirme yöntemleri ve ebeveynlik yaklaşımları vardır. Çocuk sporcuları en uygun şekilde desteklemek için bilgilerinizi taze tutarak farklı yöntemlerden haberdar olmanız önemlidir. Ebeveynlerin, çocukların spor çalışmaları üzerinde etkisi olduğu bir gerçektir.

İletişim, ebeveynlerin çocuklarına yardım etmeleri için bir araçtır. Bu aracı kullanarak çocuğunuzun spor çalışmalarında daha iyiye gitmesini ve bundan da önemlisi, yenilgiyi ve zaferi kabul etmeyi öğrenmesini sağlayabilirsiniz.